Σάββατο 18 Απριλίου 2015

«Xenia», ξενοφοβία, ρατσισμός, Κάννες και δυο ταλέντα νέας κοπής για το ελληνικό σινεμά.

Μου μιλούν για συμμαθητές που δεν τους «έπαιζαν» και για δασκάλους που δεν τους έδιναν τον λόγο στην τάξη εξαιτίας της καταγωγής τους. Ο Κώστας, πιο χύμα κι αυθόρμητος, δεν μπορούσε να συνειδητοποιήσει ως παιδί τι είναι ο ρατσισμός παρά τα «φύγε από εδώ ρε κωλοαλβανέ» που άκουγε σε τσακωμούς όταν έπαιζε μπάλα, γι’ αυτό και έγραφε στις εκθέσεις του για τους Αγίους Σαράντα όπου παραθέριζαν οικογενειακά το καλοκαίρι.
Την πιο δυνατή εικόνα μου τη δίνει ο Νίκος, όταν μου περιγράφει το εξής σκηνικό: «Ήμουν Γ’ Δημοτικού και θα πήγαινα στο σπίτι ενός φίλου μου να παίξουμε Nintendo 64. Ανοίγει την πόρτα ο πατέρας του και ο μικρός με συστήνει λέγοντάς του “μη φοβάσαι, είναι καλός Αλβανός”.
Ο μεγάλος κι ο μικρός. Έτσι τους είχα στο μυαλό μου από την ταινία και σύντομα κατάλαβα ότι έτσι έχουν ορίσει κι εκείνοι τους άτυπους ρόλους στη μεταξύ τους σχέση. Ο 22χρονος Νίκος Γκέλια είναι ο Όντι και ο 20χρονος Κώστας Νικούλι ο Ντάνι στο Xenia, όπου δύο αδέρφια ξεκινούν ένα οδοιπορικό στην επαρχία για να βρουν τον Έλληνα πατέρα τους, ύστερα από τον θάνατο της Αλβανίδας μητέρας τους. «Άργησε πάλι» παραπονιέται ο Νίκος για τη μικρή καθυστέρηση του Κώστα στο ραντεβού μας, αφού πρώτα τον έχει ξεσηκώσει στο τηλέφωνο. Κι εγώ θαυμάζω τους όμορφους φιλικούς δεσμούς που έχουν αναπτύξει οι δύο πιτσιρικάδες πρωταγωνιστές κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, των γυρισμάτων και τώρα, της προώθησης της νέας ταινίας του Πάνου Χ. Κούτρα.
DSC_0007aweb-980x655
Τον δημιουργό τον γνώριζαν πριν συνεργαστούν μαζί του και παρά το νεαρό της ηλικίας τους, δεν φοβήθηκαν να καταδυθούν στο ιδιαίτερο σύμπαν του. Οι όποιοι ενδοιασμοί εξανεμίστηκαν πολύ γρήγορα και τα παιδιά συνειδητοποίησαν πως έπρεπε κι άξιζε να τον εμπιστευτούν. Άλλωστε, ήταν μια μοναδική ευκαιρία για εκείνους, έναν πρωτοετή φοιτητή δραματικής σχολής κι έναν μαθητή Γ’ Λυκείου, να πρωταγωνιστήσουν στη νέα φιλμική δημιουργία ενός σκηνοθέτη που έθεσε τα θεμέλια με την προηγούμενή του δουλειά, την αριστουργηματική Στρέλλα, για αυτό που άνθισε παγκοσμίως ως «το νέο ελληνικό σινεμά». Μου εξηγούν ότι ο Πάνος έψαχνε το ατόφιο. Δυο παιδιά αλβανικής καταγωγής, ο ένας να δουλεύει από μικρός για να συντηρηθεί κι ο άλλος να είναι λίγο κωλόπαιδο, λίγο παλαβός. Το βρήκε στα πρόσωπα του Νίκου και του Κώστα, η χημεία μεταξύ τους λειτούργησε από την πρώτη στιγμή που γνωρίστηκαν κι έτσι ξεκίνησαν πολύμηνες πρόβες πριν τα γυρίσματα που πραγματοποιήθηκαν το προηγούμενο καλοκαίρι σε διάφορα locations της Κεντρικής και Βόρειας Ελλάδας. Θαυμασμός κι εμπιστοσύνη είναι οι λέξεις που εκφράζουν τι νιώθουν οι ηθοποιοί για τον μέντορά τους. Μου μιλούν για έναν άνθρωπο πολυμαθέστατο κι άξιο ενορχηστρωτή του χάους που επικρατεί σε ένα σετ ελληνικής ταινίας, ενώ τα μάτια τους λάμπουν καθώς περιγράφουν την παιδικότητα του Πάνου ο οποίος «ήξερε απόλυτα πώς να τους αντιμετωπίσει».
Θέλω να μάθω περισσότερα για τη ζωή τους, πώς μεγάλωσαν και πώς αντιμετώπισαν το στίγμα του «μετανάστη Αλβανού». Δεν το βίωσαν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, αφού ο Νίκος ήρθε στην Ελλάδα στην Α’ Δημοτικού χωρίς να ξέρει καν τη γλώσσα -την οποία ωστόσο έμαθε σε ελάχιστο χρονικό διάστημα- ενώ ο Κώστας γεννήθηκε εδώ. Ιστορίες με χρώμα ρατσισμού έχουν να διηγηθούν πολλές, και τις διηγούνται χαλαρά, με χαμόγελο και δίχως πικρία, αφού, όπως λένε, ο «εχθρός» σήμερα έχει αλλάξει μια και όλα είναι κατευθυνόμενα. Μου μιλούν για συμμαθητές που δεν τους «έπαιζαν» και για δασκάλους που δεν τους έδιναν τον λόγο στην τάξη εξαιτίας της καταγωγής τους. Ο Κώστας, πιο χύμα κι αυθόρμητος, δεν μπορούσε να συνειδητοποιήσει ως παιδί τι είναι ο ρατσισμός παρά τα «φύγε από εδώ ρε κωλοαλβανέ» που άκουγε σε τσακωμούς όταν έπαιζε μπάλα, γι’ αυτό και έγραφε στις εκθέσεις του για τους Αγίους Σαράντα όπου παραθέριζαν οικογενειακά το καλοκαίρι. Την πιο δυνατή εικόνα μου τη δίνει ο Νίκος, όταν μου περιγράφει το εξής σκηνικό: «Ήμουν Γ’ Δημοτικού και θα πήγαινα στο σπίτι ενός φίλου μου να παίξουμε Nintendo 64. Ανοίγει την πόρτα ο πατέρας του και ο μικρός με συστήνει λέγοντάς του “μη φοβάσαι, είναι καλός Αλβανός”. Μου φάνηκε τόσο περίεργο!». Σήμερα κρατούν και οι δύο επαφές με τη χώρα καταγωγής τους, αφού οι γονείς του Κώστα ζουν πλέον στα Τίρανα κι ο Νίκος επισκέπτεται συχνά τους υπόλοιπους συγγενείς του.
Μπορεί η Xenia να αποτελεί πολιτικό σχόλιο για τη σημερινή κατάσταση της χώρας και την τρομακτική επάνοδο της φασιστικής ιδεολογίας, οι συνομιλητές μου όμως είναι δυο τόσο φρέσκα παιδιά με όλο το μέλλον μπροστά τους οπότε σπεύδω να επαναφέρω τη συζήτηση σε πιο ευχάριστα πράγματα. Λίγο πολύ όλοι περιμέναμε, καθώς διαβάζαμε για την εξέλιξη των γυρισμάτων, ότι η ταινία θα συμμετείχε σε κάποιο μεγάλο φεστιβάλ. Οι Κάννες ακούγονταν έντονα εξαρχής και η επιλογή της ταινίας στο «Ένα Κάποιο Βλέμμα» της φετινής διοργάνωσης, το σημαντικότερο παράλληλο τμήμα μετά το επίσημο διαγωνιστικό ήταν απλά η επιβεβαίωση των προσδοκιών. Όταν τους ανακοινώθηκε ότι φεύγουν για Κάννες, δεν μπορούσαν να αξιολογήσουν τη σπουδαιότητα αυτής της συμμετοχής και νόμιζαν ότι απλά θα πήγαιναν διακοπές. Ακολούθησαν μερικές δεκάδες συνεντεύξεις στον διεθνή Τύπο, ένα κόκκινο χαλί με πρωτόκολλο, η θέα της Μαριόν Κοτιγιάρ να τρώει αμέριμνη στο απέναντι πεζοδρόμιο και η ενθουσιώδης υποδοχή της ταινίας από την παγκόσμια αγορά μετά την επίσημη πρεμιέρα της, κι έτσι ο Νίκος και ο Κώστας γνώρισαν την ομορφιά και την αίγλη του μεγαλύτερου κινηματογραφικού φεστιβάλ στον κόσμο.
Έκτοτε, τα παιδιά πραγματοποίησαν άλλο ένα ταξίδι στη Γαλλία, στο Παρίσι αυτή τη φορά, όπου η ταινία βγήκε πριν λίγες μέρες στις αίθουσες. Κατά την επίσκεψή τους εκεί, μας χάρισαν μερικές ακόμα όμορφες φωτογραφίες στα social media από παριζιάνικους δρόμους όπου δεσπόζει η αφίσα της ταινίας. Ο Νίκος μου λέει ότι η υποδοχή της ταινίας από το μη φεστιβαλικό κοινό ήταν εξίσου θερμή -«ένιωσαν ότι άγγιξε τις καρδιές τους»-, ενώ ο Τύπος συνεχίζει να γράφει εγκωμιαστικά σχόλια, με την Libération να κάνει αναφορά στο Xenia σε εξώφυλλό της. Επόμενη στάση στη φεστιβαλική κούρσα, το Κάρλοβι Βάρι της Τσεχίας και το κινηματογραφικό φεστιβάλ του που ξεκινά στις 4 Ιουλίου.
DSC_0168aweb-980x655
Xenia (2014, Ελλάδα, Γαλλία, Βέλγιο)
Σκηνοθεσία: Πάνος Χ. Κούτρας
Σενάριο: Παναγιώτης Ευαγγελίδης, Πάνος Χ. Κούτρας
Παραγωγή: Ελένη Κοσσυφίδου, Πάνος Χ. Κούτρας, Αλεξάνδρα Μπουσίου
Φωτογραφία: Ελέν Λουβάρ, Σίμος Σαρκετζής
Μοντάζ: Γιώργος Λαμπρινός
Μουσική: Delaney Blue
Πρωταγωνιστούν: Κώστας Νικούλι, Νίκος Γκέλια, Γιάννης Στάνκογλου, Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, Αγγελος Παπαδημητρίου, Ρομάνα Λόμπατς, Πάτι Πράβο
Διάρκεια: 128′
Η ταινία κέρδισε 6 βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου και ήταν ο μεγάλος φετινός νικητής.
ΚΕΙΜΕΝΟ Αλέξανδρος Διακοσάββας
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Σπύρος Στάβερης
Πηγή:http://grekamag.gr/16955/

1 σχόλιο:

  1. Δάσκαλος ήμουν για 34 χρόνια και αυτά που αναφέρονται παραπάνω περί ρατσισμού ,έναν και μόνο σκοπό έχουν: Να φορτίσουν συναισθηματικά και η ταινία να ΄΄ πάει καλά΄΄. Γιατί δεν γίνεται και μια ταινία για εκείνα τα ελληνόπουλα που μοιράζονταν το κολατσιό τους με τα παιδιά αλβανικής, και όχι μόνο, καταγωγής; Αλήθεια, μήπως κάποιος συνάδελφός μου βοήθησε (έστω και στο ελάχιστο) το Νίκο να μάθει τόσο σύντομα τα ελληνικά, διαθέτοντας ακόμα και τον μικρό και τόσο πολύτιμο για.. μερικές ανάσες χρόνο του διαλείμματος ; Γιατί τα ελληνικά δε μαθαίνονται σε τέτοιο επίπεδο, ώστε, αν και αλλοδαπός να περάσεις στο πανεπιστήμιο, αν ο δάσκαλος ή ο καθηγητής δε σου δίνουν το λόγο στην τάξη. Θα πρέπει με αγάπη και μεράκι να έδωσαν και να εξακολουθούν να δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους γι αυτά τα παιδιά. Οι ρατσιστές, κύριοι, δεν έχουν τέτοιες ευαισθησίες. Εμείς αυτά τα λίγα κάναμε. Εσείς, αλήθεια, τι κάνατε γι αυτά τα παιδιά; Εκμεταλλεύεστε ένα θέμα που πουλάει και με παρουσιάζετε ως ρατσιστή. Αυτό είναι ανέντιμο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή