ΕΠΕΤΕΙΑΚΟ. Η ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ. Τι γράφει για την ανακήρυξή της η εφημερίδα «Ηπειρωτική Άμυνα»

Την ημέρα της ανακήρυξης της Αυτονομίας της Βορείου Ηπείρου (17 Φεβρουαρίου 1914) η εβδομαδιαία εφημερίδα «Ηπειρωτική Άμυνα», έτος Α’, αριθμ. 22, που εκδιδόταν στο Αργυρόκαστρο με Διευθυντή τον Β.Κ. Ντίλιο, κυκλοφόρησε με τον πρωτοσέλιδο τίτλο: «Ζήτω η Αυτόνομος Ήπειρος» και με κύριο άρθρο «Το Ηπειρωτικόν ζήτημα εις την θέσιν του».
Η εφημερίδα έθεσε το «Ηπειρωτικό ζήτημα» στις πραγματικές του διαστάσεις.

Ο αρθρογράφος δικαιολογεί την απόφαση του Γεωργίου Χρηστάκη Ζωγράφου να τεθεί επικεφαλής «των σφαγιαζομένων πληθυσμών της Ηπείρου» για να δοθεί «η αδήριτος λύσις» ως η μόνη δίκαιη και συμφέρουσα για όλες τις πλευρές. Δεν αρνείται το ενδιαφέρον της ελληνικής κυβέρνησης για την τύχη των ελληνικών πληθυσμών. Η Ελληνική κυβέρνηση βρέθηκε στην ανάγκη «να θυσιάση τα μερικώτερα υπέρ των γενικωτέρων».
Ο Γεώργιος Χρηστάκη Ζωγράφος υπάκουσε στη φωνή της συνειδήσεώς του και ανέλαβε τον δίκαιον αγώνα υπέρ των ελληνικών πληθυσμών.
Το κύριο άρθρο της εφημερίδας έχει ως εξής:

«Ζήτω η Αυτόνομος Ήπειρος  το Ηπειρωτικόν ζήτημα εις την θέσιν του
Αφ’ ής στιγμής ο τέως Γενικός Διοικητής της Ηπείρου κ. Γεώργιος Χρηστάκη Ζωγράφος, ο λόγω καταγωγής και ατομικής αξίας και θέσεως κοινωνικής και πολιτικής μόνος ενδεδειγμένος, υπείκων εις την φωνήν της ιδίας συνειδήσεως απεδέχθη προφρόνως την παράκλησιν της εσχάτως εν Αργυροκάστρω συγκροτηθείσης Πανηπειρωτικής Συνελεύσεως ίνα τεθή επί κεφαλής των σφαγιαζομένων πληθυσμών της Ηπείρου, το Ηπειρωτικόν ζήτημα ετέθη εις την προσήκουσαν θέσιν και φέρεται ασφαλώς προς λύσιν ην η αδήριτος ανάγκη των πραγμάτων επιβάλλει ως την μόνην δικαίαν και την μόνην συμφέρουσαν, από απόψεως της Ευρωπαϊκής ειρήνης υπέρ ης εκρίθη αναγκαία υπό των ισχυρών της Γης η επέκτασις των ορίων του νεοσυστάτου Αλβανικού Κράτους επί εδάφους καθαρώς Ηπειρωτικού.
Δεν αρνούμεθα το ενδιαφέρον της Ελληνικής Κυβερνήσεως υπέρ της τύχης των Ελληνικών πληθυσμών, ους αναγκάζεται να εγκαταλίπη, ούτε παραγνωρίζομεν όσα αύτη απαντώσα εις την τελευταίαν Νόταν των Δυνάμεων ηξίωσεν υπέρ αυτών, ούτε αδικούμεν Αυτήν φρονούντες ότι αύτη ως διαχειριστής των καθόλου εθνικών συμφερόντων ευρέθη εις την ανάγκην να θυσιάση τα μερικώτερα υπέρ των γενικωτέρων. Αλλά θα ήτο μέχρι παραλογισμού υπερβολική η αξίωσις ίνα εις την τοιαύτην σκέψιν της Ελληνικής Κυβερνήσεως ανταποκριθώσι και οι σφαγιαζόμενοι πληθυσμοί της Ηπείρου, διά τον απλούστερον λόγον ότι προσκρούει αύτη εις το ακαταγώνιστον αίσθημα της αυτοσυντηρισίας, όπερ κατέστησε σφοδρότερον η ουχί ανεπιλήπτως ειλικρινής πολιτεία της Ελλην. Κυβερνήσεως, ήτις εν γνώσει απέκρυψεν επιμελώς από του Ηπειρωτικού λαού την αληθή θέσιν του ζητήματος κατά το μακρόν χρονικόν διάστημα της εξελίξεώς του.
Τούτων ένεκα επεβάλλετο εις τον Ηπειρωτικόν λαόν να μη θεωρήση αρκετόν το ενδιαφέρον της Ελληνικής Κυβερνήσεως, ήτις άλλως τε ούτε ηδύνατο ούτε ήτο διατεθειμένη να προαγάγη αυτό μέχρις εμπράκτου εκδηλώσεως.
Εις ο σημείον περιήλθε το Ηπειρωτικόν ζήτημα – ανεξαρτήτως της υπαιτιότητος ή μη της Ελληνικής Κυβερνήσεως – βεβαίως δεν ήτο δυνατόν να ζητήση και ο εκλεκτός της Ηπείρου περισσότερα των όσων ηξίωσεν η Ελλην. Κυβέρνησις εν τη απαντήσει της προς την Νόταν των Δυνάμεων, αλλ’ η διαφορά ην πιστεύομεν ότι δεν θα αρνηθή και ο υπεραμυνόμενος της Κυβερνήσεως και κακίζων την αυτοβουλίαν και αυτενέργειαν των Ηπειρωτών Υπουργικός τύπος είνε ότι ο κ. Ζωγράφος εν τη προς τα Δυνάμεις διακοινώσει του δεν αρκείται εις παρακλήσεις αλλά προσεπιδηλοί ότι ό,τι ζητεί ως των ων ουκ άνευ υπέρ των ελληνικών πληθυσμών της αμφισβητουμένης Ηπειρωτικής ζώνης θα το επιδιώξη αντί πάσης θυσίας ήτο δε η δήλωσις αύτη τοσούτω μάλλον αναγκαία καθόσον εξήγαγε της πλάνης ως μη ώφελε, πλην των Μ. Δυνάμεων εις την Ελλην. Κυβέρνησιν».
* * *
Η εφημερίδα στην 1η σελίδα, επίσης, με τίτλο: «Πεννιές» διεκτραγωδεί την εγκατάλειψη του τόπου από χιλιάδες πρόσφυγες Βορειοηπειρώτες, οι οποίοι, με κάθε τρόπο και μέσο φεύγουν «συναποκομίζοντες ό,τι δύνανται με τα πενιχρά μέσα μεταφοράς που διαθέτουσι». Γράφει συγκεκριμένα η εφημερίδα:

«Πεννιές
Ο καιρός εξακολουθεί καλοκαιρινός.
Είνε ο μόνος φίλος και βοηθός των πανταχόθεν εγκαταλειφθέντων ελληνικών πληθυσμών των μερών τούτων, οίτινες, κατάπληκτοι εκ της αποφάσεως της Ευρώπης να τους επιδικάσει εις την Αλβανίαν, και εκ του πραξικοπήματος της Κυβερνήσεως της Μητρός Ελλάδος να τους προσαρτήση βιαίως και παραδώση δεσμίους, φεύγουσι περίτρομοι προς τα ελληνικά εδάφη, αλλόφρονες εκ της θλίψεως και της ανελπισίας και του πόνου επί τη εγκαταλείψει της φιλτάτης γεννετείρας, καθ’ όν, τρόπον φεύγουσι ρηγνύοντα απέλπιδας κραυγάς τα εν τοις κλώνοις γηραιάς πλατάνου μακαρίως κατεστησωμένα πουλάκια, οσάκις επιπίπτει κατ’ αυτών σαρκοβόρος ιέραξ.
Φεύγουσιν οι πληθυσμοί μηδένα άλλον έχοντες συναντιλήπτορα πλην του ευνοϊκού καιρού.
Φεύγουσι συναποκομίζοντες ό,τι δύνανται με τα πενιχρά μέσα μεταφοράς που διαθέτουσι, τα ελεεινά κάρρα εφ’ ών στοιβάζωνται αναμίξ γέροντες, γυναίκες και παιδία επί επίπλων φύρδην μίγδην ερριμένων.
Φεύγουσι μη γνωρίζοντες πού θα σταματίσωσι, φεύγουσι με βουρκωμένα μάτια και τα βλέμματα προς τα οπίσω όπου αφίνουσιν ό,τι είχον προσφιλές εις ζώντας και νεκρούς, φεύγουσι με καρδιοκτύπι φοβερό για εκείνους οίτινες μένουν ως η υστάτη ελπίς προς διάσωσιν της κινδυνευούσης πατρίδος, και ερημούνται αλληλοδιαδόχως πόλεις και χωριά… διότι έτσι ηθέλησαν οι εξ κύριοι οίτινες απήρτισαν την Πρεσβευτικήν Συνδιάσκεψιν του Λονδίνου.
Είνε δυσπεριγράπτως τραγική η εκ της μετοικεσίας ταύτης δημιουργουμένη κατάστασις. Είνε αφαντάστως τρομερά η θέσις εκείνων οίτινες δεν δύνανται να ακολουθήσωσι τους φεύγοντας, ως και εκείνων όσοι μη έχοντες λόγον να φεύγωσι διερωτώνται περίτρομοι περί της τύχης ήτις τους αναμένει συνεπεία της τοιαύτης αθρόας φυγής των τέως μακαρίων συνοίκων των.
Την πρωτοπορείαν απετέλεσεν η πόλις Αρ/στρου.
Εμεμίθησαν τα χωρία Δροπόλεως και ετοιμάζονται να παρακολουθήσουν τα χωρία Λιούντζης, Ρίζης και Ζαγοριάς.
Ουδεμία αμφιβολία ότι το αυτό γίνεται και εις τα διαμερίσματα Δελβίνου, Πρεμετής, Ερσέκας, Κορυτσάς».

proinos logos