Τα Τίρανα έμμεσα θέτουν ζητήματα συνόρων και, τώρα. Παράλληλα παρατηρείται μια έπαρση στην αλβανική εξωτερική πολιτική έναντι της Ελλάδας, πέραν του μεγαλοϊδεατισμού που πλέον έχει υιοθετηθεί από το σύνολο σχεδόν των πολιτικών δυνάμεων, ενώ στοιχεία υπεροψίας διακρίνουν τη στάση του πρωθυπουργού Εντι Ράμα.
Μια δεύτερη προσπάθεια συνολικής διαπραγμάτευσης των προβλημάτων Ελλάδας - Αλβανίας, τα οποία μπορεί να επηρεάσουν την περιοχή, θετικά ή αρνητικά, αναμένεται να επιχειρήσει σύντομα η Αθήνα. Την ίδια ώρα, τα Τίρανα θεωρούν ότι βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση και, παρασκηνιακά, άλλοτε αφήνουν υπονοούμενα για προσφυγή στη Χάγη σχετικά με τις θαλάσσιες ζώνες, άλλοτε θέτουν ζητήματα συνόρων, ενώ στοιχεία υπεροψίας διακρίνουν τη στάση του πρωθυπουργού Εντι Ράμα.
Λίγο πριν από τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015, η ελληνική διπλωματία ανίχνευσε κάποιες κινήσεις της Αλβανίας που διερευνούσε τη δυνατότητα μονομερούς προσφυγής στη Χάγη σχετικά με την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, μετά την ακύρωση της συμφωνίας του 2009 με υπαιτιότητα των Τιράνων από το Συνταγματικό Δικαστήριο. Η αντίδραση του υπουργείου Εξωτερικών ήταν άμεση, καθώς ανανέωσε με δήλωσή του στον ΟΗΕ την αρμοδιότητα του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, ενώ παράλληλα κατέθεσε επιφυλάξεις έναντι προσφυγών που αφορούν θέματα εθνικής ασφάλειας, εδαφικής ακεραιότητας και άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Με την ίδια δήλωση, η Ελλάδα δέχεται προσφυγές, εφόσον κατατίθεται συναινετικά συνυποσχετικό. Αυτό σημαίνει ότι η Αλβανία δεν μπορεί να καταθέσει μονομερώς προσφυγή χωρίς τη συναίνεση της Ελλάδας για οποιοδήποτε ζήτημα αφορά τις θαλάσσιες ζώνες, αλλά για την Αθήνα προέχει η πολιτική λύση.
Επαρση
Οι ελληνοαλβανικές σχέσεις οξύνονται σταδιακά αλλά σταθερά μετά την ακύρωση της συμφωνίας του 2009, τις πρόσφατες αλλεπάλληλες ρηματικές διακοινώσεις προς την ελληνική κυβέρνηση με τις οποίες τα Τίρανα έμμεσα θέτουν ζητήματα συνόρων και, τώρα, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, παρατηρείται μια έπαρση στην αλβανική εξωτερική πολιτική έναντι της Ελλάδας, πέραν του μεγαλοϊδεατισμού που πλέον έχει
υιοθετηθεί από το σύνολο σχεδόν των πολιτικών δυνάμεων.
Επαρση
Οι ελληνοαλβανικές σχέσεις οξύνονται σταδιακά αλλά σταθερά μετά την ακύρωση της συμφωνίας του 2009, τις πρόσφατες αλλεπάλληλες ρηματικές διακοινώσεις προς την ελληνική κυβέρνηση με τις οποίες τα Τίρανα έμμεσα θέτουν ζητήματα συνόρων και, τώρα, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, παρατηρείται μια έπαρση στην αλβανική εξωτερική πολιτική έναντι της Ελλάδας, πέραν του μεγαλοϊδεατισμού που πλέον έχει
υιοθετηθεί από το σύνολο σχεδόν των πολιτικών δυνάμεων.
Η Αλβανία θέτει όρους, ζητεί διαπραγματεύσεις από μηδενική βάση για την ΑΟΖ, καλλιεργεί ανοιχτά πλέον την ιδέα της «Μεγάλης Αλβανίας» και αρνείται σημαντικά δικαιώματα στην ελληνική μειονότητα τη στιγμή που υποστηρίζει τα ακριβώς αντίθετα για τους Αλβανούς της ΠΓΔΜ. Επίσης, ανοιχτά, λοιδορεί, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, την ελληνική εξωτερική πολιτική, καθώς ο κ. Ράμα αφήνει να εννοηθεί πως ούτε τη στήριξη της Ελλάδας χρειάζεται για την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας του, καθώς αυτά τα θέματα τα συζητεί με τη Γερμανία και άλλες χώρες.
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος ως τότε υπουργός Εξωτερικών και υπηρεσιακοί παράγοντες είχαν σχεδιάσει ένα συνολικό σχέδιο διευθέτησης των ελληνοαλβανικών προβλημάτων που, σύμφωνα με έγκυρες πηγές, είχε εγκριθεί από τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, αλλά και από τον Αλβανό πρωθυπουργό Εντι Ράμα. Ωστόσο, δεν εφαρμόστηκε ποτέ με ευθύνη του Αλβανού πρωθυπουργού και τώρα επανέρχεται στο προσκήνιο από τον σημερινό υπουργό Νίκο Κοτζιά.
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος ως τότε υπουργός Εξωτερικών και υπηρεσιακοί παράγοντες είχαν σχεδιάσει ένα συνολικό σχέδιο διευθέτησης των ελληνοαλβανικών προβλημάτων που, σύμφωνα με έγκυρες πηγές, είχε εγκριθεί από τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, αλλά και από τον Αλβανό πρωθυπουργό Εντι Ράμα. Ωστόσο, δεν εφαρμόστηκε ποτέ με ευθύνη του Αλβανού πρωθυπουργού και τώρα επανέρχεται στο προσκήνιο από τον σημερινό υπουργό Νίκο Κοτζιά.
Ψευδής δήλωση
Σύμφωνα με άριστα πληροφορημένες πηγές, το «πακέτο» προφανώς για την Αθήνα ισχύει και θα αποτελέσει αντικείμενο συζητήσεων. Πρόσφατη δήλωση του κ. Ράμα ότι δεν γνωρίζει τίποτα για πρόταση «πακέτο» από την ελληνική κυβέρνηση είναι ψευδής, σύμφωνα με διπλωμάτες που έχουν εργαστεί για αυτή την ατζέντα και έχουν συμμετάσχει και στις συνομιλίες. Διπλωματικοί παράγοντες χαρακτηρίζουν τεράστιο λάθος την άνευ όρων ψήφο της Ελλάδας υπέρ της χορήγησης του καθεστώτος της υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Αλβανία τον Ιούνιο του 2014.
Προσωπικά ο κ. Ράμα τίναξε στον αέρα τη συμφωνία. Είναι εμφανές ότι η αποκατάσταση των διμερών σχέσεων και η ανάπτυξη φιλικών διμερών σχέσεων δεν μπορούν να υπάρξουνΑΝ
δεν αντιμετωπιστούν τουλάχιστον τα ζητήματα αυτά. Οι ίδιες διπλωματικές πηγές σημειώνουν τις προσωπικές ευθύνες του κ. Ράμα στη δυσμενή εξέλιξη των ελληνοαλβανικών σχέσεων, την παράλληλη ανάπτυξη των σχέσεων με την Τουρκία, αλλά κυρίως με άλλες χώρες της Ε.Ε. που έχουν συμβάλει σε μια αλαζονική πολιτική, «σχεδόν ανθελληνική», σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
δεν αντιμετωπιστούν τουλάχιστον τα ζητήματα αυτά. Οι ίδιες διπλωματικές πηγές σημειώνουν τις προσωπικές ευθύνες του κ. Ράμα στη δυσμενή εξέλιξη των ελληνοαλβανικών σχέσεων, την παράλληλη ανάπτυξη των σχέσεων με την Τουρκία, αλλά κυρίως με άλλες χώρες της Ε.Ε. που έχουν συμβάλει σε μια αλαζονική πολιτική, «σχεδόν ανθελληνική», σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς αναμένεται να επισκεφθεί τα Τίρανα το δεύτερο δεκαήμερο του Ιουλίου, ενδεχομένως και το Κόσοβο. Υπάρχει μια ομιχλώδης κατάσταση στην εξωτερική πολιτική της Ελλάδας στα Δυτικά Βαλκάνια, καθώς δεν διέπεται ούτε από σταθερές πολιτικές ούτε από συνέχεια ούτε από το πώς αντιμετωπίζει την αμφισβήτηση συνόρων που παίρνει διαστάσεις.
Υπό αυτό το πρίσμα, η ολοκλήρωση της περιοδείας του ΥΠΕΞ στα Δυτικά Βαλκάνια θα δώσει την ευκαιρία για μια αποτίμηση, ίσως και αναθεώρηση κάποιων επιλογών που έχουν οδηγήσει τη χώρα στο διπλωματικό περιθώριο, καθώς οι χώρες της περιοχής συμμετέχουν ενεργά σε πολλά σχήματα διαλόγου με άλλες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης που καθοδηγούνται από τη Γερμανία.
Οι προτάσεις στο τραπέζι
1. Μια τεχνική διόρθωση στη σκιαγράφηση των χαρτών της συμφωνίας του 2009, καθώς η ελληνική κυβέρνηση δεν δέχονταν ούτε δέχεται επαναδιαπραγμάτευση, ώστε να θεωρηθεί τεχνική προσθήκη με διορθώσεις όπου απαιτούνται και να λήξει το ζήτημα αυτό οριστικά.
2. Την κατάργηση της εμπολέμου καταστάσεως που έχει ψηφιστεί από το υπουργικό συμβούλιο από το 1987, αλλά είχε αρνηθεί να υπογράψει ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης, προκειμένου να εφαρμοστεί.
3. Τον σεβασμό των δικαιωμάτων της ελληνικής εθνικής μειονότητας, που ποτέ δεν έγιναν σεβαστά, καθώς ούτε η απογραφή του 2012 τους έδινε το δικαίωμα καταγραφής της εθνικής τους καταγωγής, όπως και άλλων μειονοτήτων στην Αλβανία, και είχε επικριθεί σφοδρά από το Συμβούλιο της Ευρώπης και άλλους διεθνείς οργανισμούς, αλλά τα Τίρανα ουδέποτε πιέστηκαν για να ακυρώσουν αυτή την απογραφή και να διενεργήσουν νέα.
2. Την κατάργηση της εμπολέμου καταστάσεως που έχει ψηφιστεί από το υπουργικό συμβούλιο από το 1987, αλλά είχε αρνηθεί να υπογράψει ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης, προκειμένου να εφαρμοστεί.
3. Τον σεβασμό των δικαιωμάτων της ελληνικής εθνικής μειονότητας, που ποτέ δεν έγιναν σεβαστά, καθώς ούτε η απογραφή του 2012 τους έδινε το δικαίωμα καταγραφής της εθνικής τους καταγωγής, όπως και άλλων μειονοτήτων στην Αλβανία, και είχε επικριθεί σφοδρά από το Συμβούλιο της Ευρώπης και άλλους διεθνείς οργανισμούς, αλλά τα Τίρανα ουδέποτε πιέστηκαν για να ακυρώσουν αυτή την απογραφή και να διενεργήσουν νέα.
4. Την κατασκευή τριών νεκροταφείων για τους πεσόντες κατά τον πόλεμο του 1940, έχει κατασκευαστεί μόνο ένα και αυτό με δυσκολίες.
5. Τη δέσμευση ότι τα αλβανικά κόμματα εξουσίας δεν θα συνεργάζονταν ποτέ με το κόμμα των Τσάμηδων, ούτε θα τοποθετούνται στελέχη του σε κρίσιμες θέσεις. Μόλις πρόσφατα ο Εντι Ράμα πρότεινε στέλεχος του PDIOU που εξελέγη αντιπρόεδρος της Βουλής και προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Αθήνας.
6. Τη στήριξη της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας.
5. Τη δέσμευση ότι τα αλβανικά κόμματα εξουσίας δεν θα συνεργάζονταν ποτέ με το κόμμα των Τσάμηδων, ούτε θα τοποθετούνται στελέχη του σε κρίσιμες θέσεις. Μόλις πρόσφατα ο Εντι Ράμα πρότεινε στέλεχος του PDIOU που εξελέγη αντιπρόεδρος της Βουλής και προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Αθήνας.
6. Τη στήριξη της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας.
7. Αποκήρυξη όμως του μεγαλοϊδεατισμού και πιθανή αναγνώριση του Κοσόβου από την Αθήνα.
