10 Νοεμβρίου 1945: Η Αλβανία του Ενβέρ Χότζα

Με την κατάληψη της Αλβανίας από τους Ιταλούς του Μουσολίνι (7 Απριλίου 1939), στο εσωτερικό της χώρας διαμορφώθηκαν τρία μέτωπα: Των φασιστών συνεργατών και δοσίλογων που δρούσαν στα πλαίσια της στήριξης του άξονα, των βασιλοφρόνων οπαδών του εξόριστου Αχμέτ Ζόγου και εκείνων που ήταν ενάντιοι και στον φασισμό και στη βασιλεία. Ο ανταγωνισμός ανάδειξε στην πλευρά των τελευταίων την ηγετική μορφή του καθηγητή των γαλλικών, Ενβέρ Χότζα. Ένα συνέδριο (8 - 14 Νοεμβρίου του 1941) τέλειωσε με την ίδρυση του Κομμουνιστικού Κόμματος Αλβανίας και με ηγέτη του τον Χότζα. Η αντιστασιακή και αντιφασιστική του δράση ξεκίνησε στα τέλη του ίδιου χρόνου. Δώδεκα μήνες αργότερα (Δεκέμβριος 1942), δημιουργήθηκε το Εθνικό Μέτωπο των βασιλοφρόνων, που απέσπασε και τη βρετανική στήριξη. Οι δυο πλευρές (κομμουνιστές και βασιλόφρονες) συνεργάστηκαν τους πρώτους μήνες του 1943 οπότε και σχηματίστηκε μια «κυβέρνηση του βουνού». Τον Ιούλιο, διαφώνησαν, ενώ ο Χότζα είχε ήδη δημιουργήσει τον Εθνικό Απελευθερωτικό Στρατό. Ο εμφύλιος πόλεμος που ακολούθησε, κατέληξε υπέρ των δυνάμεων του Χότζα.

Η απελευθέρωση της Αλβανίας άρχισε το 1944, χωρίς εξωτερική βοήθεια. Στις 17 Μαΐου, οι παρτιζάνοι κυρίευσαν τις πόλεις Ελβασάν, Βεράτι και Κορυτσά. Στις 20 Σεπτεμβρίου, μπήκαν στο Μπιλίστε και, στις 25, στο Αργυρόκαστρο. Ως τον Νοέμβριο, ολόκληρη η Νότια και κομμάτι της Κεντροδυτικής Αλβανίας βρίσκονταν κάτω από τον έλεγχο των ανταρτών. Την 1^η Νοεμβρίου, ξεκίνησε η επίθεση εναντίον των Τιράνων. Μετά από λυσσώδεις μάχες που μετατράπηκαν στο τέλος σε οδομαχίες, η πόλη κυριεύτηκε από τους παρτιζάνους βάζοντας τέλος στη γερμανική κατοχή (20 Νοεμβρίου 1944).

Η προσωπικότητα του Εμβέρ Χότζα αρκούσε στην Αλβανία, όπου κανένας ξένος δεν ασχολήθηκε με την απελευθέρωσή της. Ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας στις 10 Νοεμβρίου 1945, ενώ οι πρώτες εκλογές (2 Δεκεμβρίου 1945) έδωσαν στο ΚΚ το 93% των ψήφων με 7% λευκά. Τον Ιανουάριο του 1946, η εθνοσυνέλευση προχώρησε στην ψήφιση νέου συντάγματος που καταργούσε την βασιλεία και καθιστούσε τη χώρα Λαϊκή Δημοκρατία με πρόεδρο και πρωθυπουργό τον εκάστοτε γραμματέα του κομμουνιστικού κόμματος. Οι κομμουνιστές ήταν ελεύθεροι να οδηγήσουν την Αλβανία στον σοσιαλισμό πηδώντας το καπιταλιστικό σκαλοπάτι που ως τότε δεν υπήρχε. Οι ορεσίβιοι Αλβανοί εξακολουθούσαν να ζουν οργανωμένοι σε φάρες, ενώ επικοινωνία μεταξύ τους δεν υπήρχε και η χώρα παρέμενε στην κτηνοτροφική και αγροτική κατάσταση των περασμένων δεκαετιών. Το προλεταριάτο ήταν εντελώς ανύπαρκτο. Στις 14 Μαΐου 1955, η Αλβανία συνυπέγραψε τη συνθήκη για τη δημιουργία του Συμφώνου της Βαρσοβίας, του οποίου έγινε ένα από τα ιδρυτικά μέλη.

Ο Χότζα ξεκίνησε από το μηδέν. Τον Αύγουστο του 1946, μπήκαν μπροστά η νομοθετική κατοχύρωση της ισότητας των δύο φύλων, ένα σχέδιο βιομηχανικής ανάπτυξης και η αγροτική μεταρρύθμιση. Πάνω από σαράντα χρόνια αργότερα, ελάχιστα βήματα είχαν γίνει. Κυρίως, ο Χότζα φοβόταν τη Γιουγκοσλαβία, για την οποία (όχι άδικα) πίστευε ότι ήθελε να καταπιεί ολόκληρη την Αλβανία, αλλά και την Ελλάδα που αποζητούσε τη Βόρεια Ήπειρο. Η ρήξη του Στάλιν με τον Τίτο ήταν για τον Χότζα θείο δώρο. Ξεκίνησε εκκαθαρίσεις όλων των τιτοϊκών στοιχείων και μετέβαλε το κόμμα στο πιο σταλινικό της γης. Ο θάνατος του Στάλιν επέφερε και στην Αλβανία την κατανομή των εξουσιών: Ο Χότζα κράτησε τη γραμματεία του κόμματος, ενώ πρωθυπουργός έγινε ο Μεχμέτ Σέχου. Όμως, το αλβανικό ήταν το μοναδικό στην Ευρώπη κομμουνιστικό κόμμα που αρνήθηκε να καταδικάσει τη «σταλινική προσωπολατρία».

Η επαναπροσέγγιση της Μόσχας και του Τίτο ψύχρανε τις σχέσεις της Αλβανίας με τη Σοβιετική Ένωση. Ο Χότζα πλησίασε τη Λαϊκή Κίνα κι έμεινε πιστός σ’ αυτήν ως τον θάνατό του, ενώ η Αλβανία μεταβλήθηκε σε κέντρο της πιο ισχυρής αντιχρουστσοφικής πολεμικής στην Ευρώπη. Στις 12 Σεπτεμβρίου 1968, ανακοίνωσε ότι αποσύρεται από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας.

Για 24 χρόνια (από το 1967), πρωθυπουργός ήταν ο Μεχμέτ Σέχου. Τον Δεκέμβριο του 1981, βρέθηκε νεκρός κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. Αρχηγός του κράτους από το 1982, ο Ραμίζ Αλία διαδέχτηκε και τυπικά τον Εμβέρ Χότζα μετά τον θάνατό του (1985), χωρίς να αλλάξει γραμμή. Η θύελλα του 1989 έφτασε στην Αλβανία με τρία χρόνια καθυστέρηση (1992).

http://www.historyreport.gr