Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου 2012

Τα έθιμα της Τσικνοπέμπτης



Τα έθιμα της ΤσικνοπέμπτηςΑπό τα παλιά χρόνια οι διάφορες Καρναβαλίστικες εκδηλώσεις φτωχών  και πλουσίων, άρχιζαν από την Τσικνοπέμπτη, δηλαδή την Πέμπτη ημέρα της εβδομάδος πριν από την Κυριακή της Απόκριας....
Η Τσικνοπέμπτη είναι μια ετήσια τελετή, της οποίας η αρχή χάνεται μέσα στους αιώνες.
Η ημέρα που τρώγεται κρέας. Τσικνοπέμπτη είναι η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου,οι τρεις εβδομάδες που συμπεριλαμβάνονται στο τριώδιο είναι, η Απολυτή, η Απόκρεω και η Τυροφάγος. Κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας (Απολυτή) σταματούσε η συνηθισμένη νηστεία της Τετάρτης και της Παρασκευής, ενώ στη δεύτερη εβδομάδα (απόκρεω) ίσχυε η νηστεία, έτσι η Τσικνοπέμπτη αποκτούσε ιδιαίτερη σημασία και εθεωρείτο εορτάσιμη ημέρα και το τραπέζι ήταν γιορτινό.

Η λέξη Τσικνοπέμπτη προέρχεται από τις λέξεις "τσίκνα" (η μυρωδιά του καμένου ψημένου κρέατος) και "Πέμπτη". Στις μέρες μας η Τσικνοπέμπτη θεωρείται η αρχή της αποκριάς.

Πήρε το όνομα Τσικνοπέμπτη από τις τσίκνες, μυρωδιές, που βγαίνουν από τα αναμμένα κάρβουνα όταν ψήνουν σουβλάκια, χαλλούμια, ρέγγες, λουκάνικα, λούντζες. Έτσι οι τσίκνες γεμίζουν την ατμόσφαιρα του χωριού ή της γειτονιάς. Και τούτο γίνεται εν όψει της Μεγάλης Σαρακοστής, όπου αρχίζει μεγάλη νηστεία για τη Μεγάλη Εβδομάδα και την Ανάσταση του Χριστού.

Κατά το έθιμο την Τσικνοπέμπτη συγγενικές ή και φιλικές, οικογένειες μαζεύονται σε ένα σπίτι και το ρίχνουν στο γλέντι, στο χορό και στο τραγούδι και στο τσούγκρισμα των ποτηριών με την ευχή υγεία και καλό Πάσχα να φτάσουμε. Η Τσικνοπέμπτη βρίσκεται στο μέσο των 3 εβδομάδων του εορτασμού του καρναβαλιού. Πρόκειται για την Πέμπτη της 2ης εβδομάδας, της Κρεατινής.

Γιορτάζεται την Πέμπτη που είναι 11 ημέρες πριν την Καθαρά ∆ευτέρα. Είναι ημέρα χαράς αλλά και προετοιμασίας για τους Ελληνορθόδοξους χριστιανούς, καθώς η σαρανταήμερη περίοδος της Σαρακοστής πριν το Πάσχα πλησιάζει. Την μέρα αυτή επιβάλλεται από το έθιμο το ψήσιμο κρέατος στα κάρβουνα.

Προσπάθησα να βρω όμως, τι ακριβώς είναι η τσικνοπέμπτη, κάτι που με έχει ρωτήσει ο γιος μου αρκετές φορές, και δεν μπόρεσα να του απαντήσω. Δηλαδή εντάξει τρώμε κρέας, αλλά γιατί. Και γιατί Πέμπτη??

Το μόνο που βρήκα είναι το εξής και το αναρτώ με κάθε επιφύλαξη γιατί μπορεί να είναι και αστείο:
Λοιπόν η τσικνοπέμπτη θεωρείται μια εθνική γιορτή καθώς σύμφωνα με τα βιβλία της ιστορίας δημοτικού ,τα οποία ξανατυπώθηκαν μόνο και μόνο για να διδάξουν στους μαθητές την σημασία αυτής της γιορτής, μια συνηθισμένη Πέμπτη του έτους 1821 γιόρταζαν οι εθνικοί μας ήρωες δηλαδή , και εκείνη την Πέμπτη προσπάθησαν οι Τούρκοι να επιτεθούν αλλά η ελληνική τσίκνα και μπόχα μαζί τη μέθη και τη ζάλη αλλά και τα ξερατά των εθνικών μας ηρώων τους έκανε να μετανιώσουν την ώρα και την στιγμή που αποφάσισαν να επιτεθούν καθώς η (κλασσική) αντίδραση των Ελλήνων ήταν να τους προσκαλέσουν και αυτούς στο γλέντι με το ζόρι. Αποτέλεσμα ήταν οι Τούρκοι να γίνουν ζάντα, κόκαλο, σαΐτα κλπ κλπ. Οπότε οι δικοί μας χωρίς καμία προσπάθεια νίκησαν στην τοπική μάχη τους Τούρκους και πάλι καλά βρίσκονταν και κανά δυο νηφάλιοι και την επομένη τους το θύμισαν, διαφορετικά σήμερα κυρίες και κύριοι δεν θα υπήρχε η ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ.

Ορίστε και παραπάνω πληροφορίες λοιπόν για τη τσικνοπέμπτη, που θα είναι ενδιαφέρον να τις διαβάσετε με τα παιδιά σας για να μάθουν κάτι παραπάνω για αυτή τη μέρα και πως γιορτάζεται και γιορταζόταν στην Ελλάδα:
Το παστό της Τσικνοπέμπτης
Τσικνοπέφτη ήταν η μέρα που ετοίμαζαν το “παστό”. Έβραζαν το λίπος με λίγο νερό, ραντίζοντάς το συγχρόνως με νερό. Το σούρωναν στη συνέχεια.
Αυτή ήταν η “
γουρναλοιφή“. Φυλαγόταν σε δοχεία (πήλινα).
Χρησιμοποιούνταν ως άρτυμα για όλη τη χρονιά.
Στον πάτο του λεβετιού (καζανιού) έμεναν οι τσιγαρίδες που νοστιμίζαν τα φαγητά
(με χόρτα, αυγά, όσπρια).
Σε λεβέτι έβραζαν το κρέας με λίγο κρασί για να βγάλει λίπος, που με αυτό έβραζε. Έριχναν τα μπαχαρικά για νοστιμάδα κα τα λουκάνικα, αφού τα καθάριζαν από την καπνιά. Πρόσεχαν μη τσικνιστούν γιατί θα χάλαγε όλο το παστό.
Μετά το βράσιμο καθάριζαν το κρέας από τα κόκαλα, έκοβαν τα λουκάνικα και τα τοποθετούσαν σε λαγήνες (δοχεία πήλινα), και τα περιέχεαν με λίπος για να σκεπαστούν οι μεζέδες. Ήταν το φαγητό για όλο το χρόνο. Μ’αυτό φίλευαν και τους ξένους.
Ονομαστό φαγητό από παστό ήταν οι καγιανάδες, οι αλιμοκαγιανάδες με κρεμύδι κι αυγά.
Η τσικνοπέμπτη όπως γιορτάζεται σε όλη τη χώρα:
Το παστό της Τσικνοπέμπτης
Τσικνοπέφτη ήταν η μέρα που ετοίμαζαν το “παστό”. Έβραζαν το λίπος με λίγο νερό, ραντίζοντάς το συγχρόνως με νερό. Το σούρωναν στη συνέχεια.
Αυτή ήταν η “
γουρναλοιφή“. Φυλαγόταν σε δοχεία (πήλινα).
Χρησιμοποιούνταν ως άρτυμα για όλη τη χρονιά.
Στον πάτο του λεβετιού (καζανιού) έμεναν οι τσιγαρίδες που νοστιμίζαν τα φαγητά
(με χόρτα, αυγά, όσπρια).
Σε λεβέτι έβραζαν το κρέας με λίγο κρασί για να βγάλει λίπος, που με αυτό έβραζε. Έριχναν τα μπαχαρικά για νοστιμάδα κα τα λουκάνικα, αφού τα καθάριζαν από την καπνιά. Πρόσεχαν μη τσικνιστούν γιατί θα χάλαγε όλο το παστό.
Μετά το βράσιμο καθάριζαν το κρέας από τα κόκαλα, έκοβαν τα λουκάνικα και τα τοποθετούσαν σε λαγήνες (δοχεία πήλινα), και τα περιέχεαν με λίπος για να σκεπαστούν οι μεζέδες. Ήταν το φαγητό για όλο το χρόνο. Μ’αυτό φίλευαν και τους ξένους.
Ονομαστό φαγητό από παστό ήταν οι καγιανάδες, οι αλιμοκαγιανάδες με κρεμύδι κι αυγά.
Η τσικνοπέμπτη όπως γιορτάζεται σε όλη τη χώρα:
Πόρος - Αερόστατα
Την Τσικνοπέμπτη «τσίκνιζαν» το ψητό κρέας για να μυρίσει στη γειτονιά γιορτάζοντας την «κρεατινή» Αποκριά, και μετά την «Τυρινή», οι νέοι έκλεβαν ένα μακαρόνι και το έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι τους για να ονειρευτούν ποια θα πάρουν. Εκείνες τις μέρες οι νέοι έφτιαχναν και αερόστατα. Ένα ελαφρύ στεφάνι μια κόλα λεπτό χρωματιστό χαρτί κι ένα στουπί ποτισμένο με πετρέλαιο μέσα σε ένα τενεκεδάκι και ήταν έτοιμα. Τα άφηναν να πάνε ψηλά, και συναγωνίζονταν ο ένας τον άλλο ποιος θα κάνει το μεγαλύτερο και ποιο θα πάει ψηλότερα.
Τσικνοπέμπτη Σκόπελος
Στο χωριό Κλήμα της Σκοπέλου, οι κάτοικοι, αφού φάνε και τραγουδήσουν στα σπίτια τους, ξεχύνονται στις γειτονιές και χορεύοντας συγκεντρώνονται όλοι στο Πεύκο όπου και συνεχίζουν το γλέντι μέχρι το πρωί.
Τσικνοπέμπτη Πελοπόννησος
Σε όλη την περιφέρεια την Τσικνοπέμπτη σφάζουν χοιρινά από τα οποία φτιάχνονται λογιών λογιών καλούδια. Η πηχτή, οι τσιγαρίδες, τα λουκάνικα, η γουρναλοιφή και το παστό είναι ορισμένα από αυτά.
Τσικνοπέμπτη Πάτρα
Στην Πάτρα υπάρχει έθιμο της Κουλουρούς. Η Γιαννούλα η Κουλουρού πιστεύει λανθασμένα δύο πράγματα. Το πρώτο ότι ο Ναύαρχος Ουίλσον είναι τρελά ερωτευμένος μαζί της και το δεύτερο ότι έρχεται να την παντρευτεί. Έτσι λοιπόν, ντύνεται νύφη και με την συνοδεία των Πατρινών πηγαίνει στο λιμάνι της πόλης για να προϋπαντήσει τον καλό της. Γύρω της ο κόσμος ξεφαντώνει και διασκεδάζει με τα καμώματα της.

Τσικνοπέμπτη Κομοτηνή
Εδώ την Τσικνοπέμπτη καψαλίζουν την κότα που θα φαγωθεί την επόμενη Κυριακή (Κυριακή της Απόκρεω). Επίσης τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια ανταλλάσουν αυτήν την ημέρα βρώσιμα δώρα. Ο άντρας στέλνει στην αρραβωνιαστικιά του μια κότα, τον λεγόμενο κούρκο, ενώ εκείνη του στέλνει μπακλαβά και μια κότα γεμιστή. Ο έρωτας εξάλλου περνάει από το στομάχι.
Τσικνοπέμπτη Σέρρες
Στις αλάνες ανάβονται μεγάλες φωτιές στις οποίες αφού ψήσουν κρέας, πηδούν από πάνω τους. Τέλος κάποιος από την παρέα με χιούμορ, αναλαμβάνει να κάνει «προξενιά» ανακατεύοντας ταυτόχρονα την θράκα της φωτιάς με μία βέργα.
Η πετεγολέτσα
Η πετεγολέτσα , το πετεγουλιό όπως το λένε οι Κερκυραίοι, δεν είναι άλλο από το γνωστότατο κουτσομπολιό. Η πετεγολέτσα πραγματοποιείται το βράδυ τής τελευταίας Τσικνοπέμπτης, στην Πιάτσα κοντά στην τοποθεσία κουκουνάρα, τής πόλης τής Κέρκυρας.
Εδώ στήνεται ολόκληρη παράσταση και συμμετέχουν διάφορες νοικοκυρές από τα κοντινά σπίτια τής παλιάς πόλης, στην πιάτσα. Στήνεται ένα πραγματικό, πετεγουλιό, κουτσομπολιό, στα παράθυρα των σπιτιών από τις νοικοκυρές και με ξεκαρδιστικές ιστορίες βγαίνουν όλα τα άπλυτα εις την φόρα των υποτιθεμένων πού έπεσαν σε διάφορα αμαρτήματα. Παντρεμένες με ερωμένους, ανύπαντρες με νόθους ,παντρεμένοι με σχέση με παντρεμένες όλα τα εν οίκω εν δήμω.












Η πετ





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου