Πού υπάρχει η Μειονότητα σήμερα στην Αλβανία;

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΠΑΡΚΑ

Kάπου λίγο πριν το τέλος της ζωής του, ο αείμνηστος Σεβαστιανός, απογοητευμένος από την ανικανότητα των «ηγετών» της εθνικής ελληνικής μειονότητας να κάνουν πράξη την εκπλήρωση του ρόλου τους, καθώς και από την φυλλορροή των Ελλήνων προς Ελλάδα, είπε οργισμένος. «Και σάμπως ένας βορειοηπειρώτης να μείνει στη Βόρεια Ήπειρο εμείς θα φωνάζουμε για το Βορειοηπειρωτικό».
Βέβαια η συνείδησή του δεν ήθελε να αποδεχτεί μια τέτοια πραγματικότητα. Όμως η προαίσθηση ότι μια σύντομη ημέρα το βορειοηπειρωτικό θα μεταλλάσσονταν σε μια ιδέα και ότι πραχτικά δεν θα υπήρχε, ήταν ισχυρότερη από την  πίστη της συνείδησης.

Σήμερα ζούμε ολημερίς την ουσιαστική ανυπαρξία της εθνικής ελληνικής μειονότητας. Και αντί να αντιδράσουμε στο αντίκρισμα «των βαρβάρων», ή τους περιμένουμε με πλήρη αδράνεια να «νομοθετήσουν» για λογαριασμό μας, ή φιλονικούμε μεταξύ μας «αν πρέπει να βάλουμε προζύμι στην νεκρώσιμη καρβέλα»…. τέλος  ως μια λύση  ευθανασίας.
Η εθνική ελληνική μειονότητα στην Αλβανία δεν έχει ένα νομικό καθεστώς διεθνώς αναγνωρισμένο ούτε σε διμερή επίπεδο.
Η μόνη αναγνώριση είναι η μονομερής δήλωση του εκπροσώπου της κυβερνήσεως του νεοσύστατου αλβανικού κράτους Θεοφάνη Στυλιανού Νόλη στην Κοινωνία των Εθνών το 1920. Η αλβανική πλευρά αναγνωρίζει κατά τη δήλωση αυτή την ύπαρξη «μιας μικρής ελληνόφωνης ορθόδοξης μειονότητας» όπως την αποκαλεί ο Νόλη.    Υπάρχουν ωστόσο μια σειρά άλλα ντοκουμέντα και πράξεις, τα οποία ή δεν είναι κατοχυρωμένα διεθνώς ή διμερώς, ή είναι μονομερή, ή δεν αποτελούν ύψιστης σημασίας αναγνώρισης, ή είναι σχετικά.
Σας παρουσιάζουμε όλα τα σχετικά  έγγραφα και πράξεις:
•    Το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας, καθορίζει τα νότια όρια του νέου αλβανικού κράτους βάση πορίσματος διεθνούς επιτροπής των Μεγάλων Δυνάμεων, 17.12.1913.
•    Απόφαση κυβέρνησης Στεφ. Σκουλούδη να κάμει δεκτούς στην Βουλή των Ελλήνων τους 9 εκλεγμένους τοπικώς βουλευτές εκ Βορείου Ηπείρου.
• Αίτημα του Ελ. Βενιζέλου στις Βερσαλλίες των Παρισίων για  την προσάρτηση  της Β. Ηπείρου στην Ελλάδα βάση  του επιχειρήματος της ελληνικής συνειδήσεως Ιούλης 1919.
•    Η μυστική Συμφωνία Βενιζέλου -Τιτόνι, Ιούλης 1919.
•    Συμφωνία της Καπεστίτσας, 1920. (Χαμηλόβαθμου επιπέδου, μιλάει για εν μέρη μειονοτικά και όχι εθνικά δικαιώματα. Δεν αναγνωρίστηκε ποτέ από το Αλβανικό κράτος)
•    Η επαναφορά του πρωτοκόλλου Φλωρεντίας στη Συμμαχική Συνδιάσκεψη Παρισίων 1921.
•    Νεότερο πρωτόκολλο Φλωρεντίας καθορίζει τα νότια και ανατολικά αλβανικά σύνορα βάση του πρωτοκόλλου του 1913, Ιαν. 1925.
•    Μεταπολεμικά, το Αλβανικό Σύνταγμα  του 1946, (άρθρο 39) αναφέρει ότι οι εθνικές μειονότητες απολαμβάνουν όλα τα δικαιώματα σχετικά με την προστασία της πολιτισμικής τους ανάπτυξης και της ελεύθερης χρήσης της γλώσσας τους.
•    Τον Μάρτιο του 1996 υπογράφεται στα Τίρανα το Σύμφωνο Φιλίας, Συνεργασίας, Καλής γειτονίας και Ασφάλειας μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας. Στο περιεχόμενό της η Εθνική Ελληνική μειονότητα περιλαμβάνει περιθωριακή θέση. Αναφέρει συγκεκριμένα ότι «Η Ελληνική Εθνική Μειονότητα στην Αλβανία συνέβαλε και εξακολουθεί να  συμβάλλει σημαντικά  στη ζωή  της κοινωνίας  της Αλβανίας και αποτελεί παράγοντα  για την ανάπτυξη της φιλίας  μεταξύ των δύο χωρών».
Η συμφωνία αυτή αποτελεί και το μόνο κοινό επίσημο ντοκουμέντο όπου οι δύο χώρες αναγνωρίζουν την ύπαρξη της εθνικής ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία.
•    Το Σύνταγμα του 1998, στο άρθρο 20 αναφέρει: «Τα άτομα που ανήκουν στις εθνικές μειονότητες ασκούν σε πλήρη ισοτιμία ενώπιον του νόμου τα δικαιώματα και ελευθερίες τους.  Έχουν δικαίωμα να εκδηλώνουν  ελεύθερα ανεμπόδιστα και χωρίς απαγορεύσεις την εθνική, πολιτιστική, θρησκευτική και γλωσσική τους καταγωγή. Δικαιούνται να διαφυλάσσουν και αναπτύσσουν αυτά, να διδάσκουν και διδάσκονται στην μητρική τους γλώσσα, καθώς και να ενώνονται σε οργανώσεις και συλλόγους για την υπεράσπιση των συμφερόντων  και ταυτότητάς τους».
Δεν αναφέρουν ονομαστικά για ποιες εθνικές μειονότητες πρόκειται. Σήμερα, περισσότερο σε ακαδημαϊκό επίπεδο, παρά επίσημο, αναγνωρίζονται ως εθνικές μειονότητες η ελληνική, η σλαβομακεδονική και η σερβομαυροβουνιώτικη.

Έμπρακτη αναγνώριση
Έμπρακτη αναγνώριση της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας στην Αλβανία αποτελεί  η απόφαση του Διαρκούς Δικαστηρίου Διεθνούς Δικαιοσύνης της Χάγης, 1935, που κατοχύρωσε το δικαίωμα στην Ελληνική Μειονότητα να διατηρεί και ιδρύει εκπαιδευτικά και αγαθοεργά ιδρύματα και να χρησιμοποιεί ελεύθερα τη γλώσσα και τη θρησκεία της.
Δεύτερο σημαντικό πρακτικό βήμα αποτελεί η Συνδιάσκεψη της Ειρήνης των Παρισίων Ιούλιο-Νοέμβριο 1946 των 21 νικητών κρατών στον ‘Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις 30 Αυγούστου εγγράφεται στην ημερήσια διάταξη το αίτημα της Ελλάδας για το Βορειοηπειρωτικό. Δεν συζητείται και αναβάλλεται για τη συνεδρία της 28-ης Σεπτεμβρίου για να επανέλθει το Νοέμβριο, όπου αποφασίζεται για οριστική απόφαση όταν λυθεί το Γερμανικό ζήτημα (λύθηκε το 1988-9)
Στην έμπρακτη αναγνώριση της ύπαρξης της εθνικής ελληνικής μειονότητας υπάρχουν σωρεία από δηλώσεις, αποφάσεις, της Αλβανικής και Ελληνικής πλευράς, ανακοινώσεις, εκθέσεις ψηφίσματα των διεθνών οργανισμών,
Όπως υπάρχει και η πραγματικότητα της εθνικής ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία, δυστυχώς στα μεγέθη και όρια που αποφασίζει η Αλβανική πλευρά.
Η έμπρακτη αναγνώριση με σημείο αναφοράς την πραγματική παρουσία της εθνικής ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία, αποτελούσε στις συνθήκες μεταπολίτευσης της Αλβανίας την χρυσή ευκαιρία ώστε η εθνική ελληνική μειονότητα, χωρίς να αγνοήσει και παραμελήσει τα ιστορικά της κεκτημένα, να διεκδικούσε τα εθνικά δικαιώματά της βάση των κατοχυρωμένων διεθνών ντοκουμέντων και σε  συνάρτηση με τις άλλες εξελίξεις στην περιοχή.
Δεν το πέτυχε διότι η Ελλάδα έδειξε ότι δεν είχε μια σταθερή, συγκεκριμένη και σε εξέλιξη θέση, στάση, πολιτική  και διεκδικήσεις σε σχέση με την εθνική ελληνική μειονότητα.
Μέχρι το 1990 περιπλανιότανε στο δίλημμα αν θα πρέπει να διατηρεί το σλόγκαν της «μικρής αδερφή», ή να το καταργήσει. (λαογραφική περίπτωση)
Έτσι, βαρόμετρο για τα δικαιώματα της εθνικής ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία για την Ελλάδα ήταν η προώθηση των οικονομικών και λοιπών συμφερόντων της Ελλάδας στην Αλβανία.
Το στερεότυπο «της γέφυρας» καλλιέργησε ένα κατεστημένο το οποίο συμπεριέλαβε την ηγεσία της εθνικής ελληνικής μειονότητας.
Η συγκεκριμένη ηγεσία της μειονότητας, η οποία έχει πλέον συγκεκριμένα πρόσωπα, δεν μπόρεσε ποτέ να αρθρώσει λόγο και άποψη στην Αθήνα. Από την μία γνώριζε ότι η πολιτική της καριέρα εξαρτάται από το σύμπλεγμα των ελληνικών συμφερόντων στην Αλβανία. Από την άλλη κάθε φορά που επικοινωνεί με την Αθήνα έχει στο πίσω μέρος της κεφαλής της την σκιά των Τιράνων και των έλεγχο αυτών.

Μοιραίο το 2011
Το 2011 ήταν μοιραίο για τις τύχες της εθνικής ελληνικής μειονότητας. Το Αλβανικό κράτος κατάφερε να απαγκιστρώσει από τα επίσημα έγγραφά του την εθνική ελληνική μειονότητα.  Ξεκίνησε με την κυβερνητική απόφαση για να μη αναγράφεται στα πιστοποιητικά  η εθνικότητα, το Γενάρη 2011, η οποία εφαρμόστηκε το Μάη. Η εκστρατεία των εθνικιστικών κύκλων και η απόφαση της ΟΜΟΝΟΙΑΣ για την μη συμμετοχή στην απογραφή του πληθυσμού, παρά τους ευνοϊκούς όρους, οδήγησε στην επισημοποίηση της δημογραφικής ανυπαρξίας της εθνικής ελληνικής μειονότητας. Το κερασάκι στην τούρτα ήρθε με την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, που καταργεί την εθνικότητα από τα ληξιαρχικά στοιχεία των ατόμων. Συνεπώς σήμερα, ένας Έλληνας βορειοηπειρώτης για να κάνει την πολιτογράφηση στην Ελλάδα θα πρέπει να έχει μια παλιά, εκτός χρήσης, αστυνομική ταυτότητα της εποχής Χότζα.
Δημογραφικά είναι γεγονός ότι το ελληνικό στοιχείο έχει απορροφηθεί στην Ελλάδα και εδώ μένουν κάποιοι παρήλικες, οι οποίοι, με τους γραφειοκρατικούς νόμους της Ελλάδας θα πρέπει να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Αλλά και αν μείνουν σε λίγα χρόνια θα φύγουν φυσιολογικά.
Οι περιοχές, ακόμα και με αμιγή ελληνικό πληθυσμό έχουν αλλοιωθεί. Τα σημαντικά  αστικά κέντρα των περιοχών αυτών κατοικούνται επί το πλείστον από αλλοεθνείς.
Πολιτικά διακρίνεται για ένα επίσης πολύμορφο σχήμα, χωρίς στόχους και οράματα, το οποίο περισσότερο κινείται προς εφήμερες εξυπηρετήσεις ξένων και αντεκδικήσεις στο εσωτερικό μας. Άτομα στην πολιτική μπορεί να πιστεύουν και να ασκούν εθνική πολιτική, θεσμοί όμως όχι.
Εκπαιδευτικά, οι Έλληνες μαθητές στα δημόσια σχολεία στην μητρική γλώσσα έχουν αποδεκατιστεί. Η πλειοψηφία των σχολείων έχουν κλείσει. Συνεπώς το αλβανικό κράτος  σε λίγα χρόνια δεν θα έχει καμιά εκπαιδευτική υποχρέωση προς την εθνική ελληνική μειονότητα.
Πολιτιστικά, έχουμε πέσει από καιρό. Όχι μόνο που δεν αναπτύξαμε μια στρατηγική, αλλά απεναντίας, οι αρμόδιοι φορείς ξαπόλησαν άγρια εκστρατεία κατά κάθε προσπάθειας για τον εντοπισμό και προβολή του πολιτισμού μας. Ταυτόχρονα έδειξαν αξιοζήλευτη οικειότητα σε εκείνους τους ξένους παράγοντες που παραχάραξαν και σφετερίζονται τον πολιτισμό μας αναδεικνύοντάς τον ως δικό τους. 
Οικονομικά, έχουμε παραδοθεί. Δεκάδες χιλιάδες στρέμματα λιβαδιών και βοσκοτόπων των περιοχών μας  έχουν περάσει σε χέρια δήθεν πρώην ιδιοκτήτων αλβανών.
Πάνω από το 50 τοις εκατό του κάμπου του Βούρκου έχει ενοικιαστεί από Έλληνες που βρίσκονται στην Ελλάδα σε Αλβανούς, με τον κίνδυνο να μη επιστραφούν ξανά ποτέ. Δεκάδες περιπτώσεις μαρτυρούν ότι αυτό θα είναι το άμεσο μελλοντικό φαινόμενο.  Στη Δρόπολη και το Βούρκο Έλληνες πουλούν σε αλλοεθνείς οικόπεδα και αγροτικές εκτάσεις. Με βεβαιότητα μπορούμε να πούμε ότι  η κρίση στην Ελλάδα θα αναγκάσει πολλούς Έλληνες να  διευρύνουν το φαινόμενο αυτό με σκοπό να συγκεντρώσουν κάποια λεφτά για την αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων στην Ελλάδα.
Πού υπάρχει λοιπόν η εθνική ελληνική μειονότητα. Ντε γιούρε και ντε φάκτο, εκεί που έπρεπε να ήταν δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει, δυστυχώς ούτε στην Ελλάδα

proinoslogos.gr