Μετά την πτώση της δικτατορίας στην Αλβανία, η οποία συνοδεύτηκε με την κατάρρευση της, έτσι κι αλλιώς σε τραγική κατάσταση, οικονομίας της, μεγάλο μέρος του ενεργού πληθυσμού της χώρας ξεχύθηκε στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Δημοφιλέστεροι προορισμοί κυρίως η Ελλάδα και η Ιταλία. Οι πιο θαρραλέοι ή και πιο τυχεροί προχώρησαν βαθύτερα στην Ευρώπη ή και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.Λόγω και της γεωγραφικής εγγύτητας, η Ελλάδα απορρόφησε το μεγαλύτερο μέρος αυτού του μεταναστευτικού κύματος. Κατά χιλιάδες οι αλβανοί μετανάστες κατέκλυσαν απ’ άκρη σ’ άκρη την ελληνική επικράτεια, δημιουργώντας μια νέα πραγματικότητα. Και για την Ελλάδα, αλλά και για την Αλβανία και για την Ευρώπη γενικότερα. Η Ελλάδα, πέρα από την «κοινωνική έκπληξη» και την κρατική ανετοιμότητα να διαχειριστεί σωστά, οργανωμένα και νηφάλια ένα τόσο μεγάλο μεταναστευτικό πληθυσμό, με το πέρασμα των ετών θα «έδρεπε» τα φυσιολογικά οφέλη. Καθώς στη συντριπτική πλειονότητά τους οι νεοεισερχόμενοι μετανάστες βρίσκονταν σε παραγωγική ηλικία, το εργατικό δυναμικό της χώρας αναζωογονήθηκε απρόσμενα. Στα περισσότερα «δεύτερα» επαγγέλματα και τους «υποδεέστερους» κλάδους της οικονομίας, η παρουσία των μεταναστών και μεταναστριών αποδείχτηκε σωτήρια. Στο τέλος της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές του 2000, όταν και η χώρα βρέθηκε να διαχειρίζεται τεράστια κονδύλια, χάριν των μεγάλων έργων και της Ολυμπιάδας, οι μετανάστες αποτέλεσαν την ραχοκοκαλιά της ανοικοδόμησης. Ωφελήθηκαν φυσικά και οι ίδιοι, αποκτώντας σπίτι, αυτοκίνητο, κομπόδεμα και βοηθώντας τους δικούς τους πίσω στην πατρίδα.
Και μετά ήρθε η κρίση. Ο ανεμοστρόβιλος αυτός δεν κάνει εξαιρέσεις στο πέρασμά του. Και, ως γνωστόν, ό,τι δεν είναι πολύ στέρεο ξεκολλάει ευκολότερα. Οι ευρισκόμενοι «και εδώ και εκεί» μετανάστες, αυτοί που παράλληλα με τη ζωή τους στην Ελλάδα είχαν και τον νου τους πίσω, να κάνουν κάτι στην πατρίδα, ήταν οι πρώτοι υποψήφιοι προς αναχώρησιν μόλις έχασαν τις δουλειές τους. Με την οικοδομική δραστηριότητα στο ναδίρ, η μεγάλη πλειονότητα των μεταναστών αυτού του κλάδου ένιωσαν άμεσα την κρίση. Μαζί με αυτούς, σε πολύ μεγάλη κλίμακα επηρεάστηκαν και οι γυναίκες μετανάστριες απασχολούμενες ως οικιακοί βοηθοί. Κόπηκαν από πολλές μεσαίες οικογένειες τα «περιττά έξοδα» της κυρίας που συγύριζε το σπίτι, κρατούσε το μικρό παιδί ή έκανε παρέα στους ηλικιωμένους γονείς. Οι Έλληνες ανακάλυψαν ξανά τη χαρά της συγκατοίκησης με τους γονείς, οι Ελληνίδες στρώθηκαν ξανά στη λάντζα και την μπουγάδα, τα μικρά παιδιά έχασαν τις νταντάδες και μεγαλώνουν ξανά με τις μητέρες τους. Μιλάμε φυσικά για τις περιπτώσεις που αυτό γινόταν για επίδειξη νεοπλουτισμού, και όχι από πραγματική ανάγκη.Η αλβανική κοινωνία, από την άλλη, έχει πιαστεί λιγάκι στα πράσα. Η αλβανική πολιτεία είναι εδώ και χρόνια χαμένη σε εσωτερικές έριδες εξουσίας και πνιγμένη στο βούρκο της διαφθοράς, με αποτέλεσμα να μην νοιάζεται και πολύ. Οικογένειες που βάσιζαν την επιβίωσή τους σε εμβάσματα από μέλη τους στην Ελλάδα, είδαν τα εμβάσματα αυτά να κόβονται απότομα. Μέχρι το 2009, περίπου 700.000.000 ευρώ το έτος, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Εθνικής Τράπεζας της Αλβανίας, έφταναν στην Αλβανία από χώρες του εξωτερικού όπου διαμένουν Αλβανοί μετανάστες. Κάτι τέτοιο φυσικά διαψεύδει πανηγυρικά τους αυθαίρετους, και με προφανή στόχο τη δημιουργία εντυπώσεων εναντίον των μεταναστών, υπολογισμούς του Γ. Καρατζαφέρη, ο οποίος μιλάει κατά καιρούς για 8 για 10 ακόμα και για 12 δις ευρώ που «βγάζουν οι μετανάστες έξω».
Οι Αλβανοί βλέπουν να καταρρέει το όνειρό τους. Καθώς ήταν οι πρώτοι που έσπευσαν να εγκλιματιστούν, κάνοντας κάθε προσπάθεια ένταξης στην ελληνική κοινωνία, βρίσκονται τώρα αντιμέτωποι με τις επιλογές τους. Τα παιδιά τους που σπούδασαν στην Ελλάδα, χωρίς τη δυνατότητα εκμάθησης της αλβανικής γλώσσας, είτε είναι άνεργοι και ξένοι στην Ελλάδα, είτε «ξένοι» και άνεργοι στην Αλβανία. Τα παιδιά που ήταν και είναι μαθητές στα ελληνικά σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, επιστρέφοντας πίσω με τους γονείς τους, βρίσκονται περίπου στην ίδια μοίρα με τα αδέλφια τους που ήρθαν ως μαθητές στην Ελλάδα διακόπτοντας τη φοίτησή τους στην Αλβανία. Ακόμα μια φορά ξένοι. Και το αλβανικό σύστημα παιδείας, έκπληκτο και σε απόγνωση.
Αλλά, πέρα από συναισθηματισμούς, η κρίση έκανε την αλβανική κοινωνία να βλέπει ξανά το φάσμα της χρεοκοπίας να εξελίσσεται, αυτήν τη φορά στο «σπίτι του γείτονα». Κατέρρευσε ο μύθος της «δυνατής Ελλάδας» και δεν είναι πια σχήμα λόγου η μετατροπή της προσδοκίας για οικονομική ευημερία σε αγωνία για το αύριο των αλβανών μεταναστών στην Ελλάδα. Η αλβανική κοινωνία, με έναν απρόσμενο τρόπο, γίνεται πια κοινωνία που πρέπει να εντάξει ξανά στους κόλπους της μεγάλο μέρος των μεταναστών που ως χθες αποτελούσαν τον αιμοδότη της. Το ελληνικό όνειρο των Αλβανών ξεθώριασε πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι το είχε φανταστεί και ο πιο απαισιόδοξος. Σε ό,τι αφορά την αλβανική πολιτεία, μέχρι ώρας έχει αρκεστεί να διαπιστώσει το πρόβλημα, να υπόσχεται νέες θέσεις εργασίας για τους μετανάστες που επιστρέφουν και να «διαλαλεί» τους ρυθμούς ανάπτυξης. Οι περισσότεροι πάντως επιστρέφουν πια ωριμότεροι, αν και απογοητευμένοι. Αλλά δεν τα έχουν με την Ελλάδα, αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Το σταυροδρόμι στο οποίο βρέθηκαν ξαφνικά, τους απογοητεύει αλλά έτσι, σκληραγωγημένοι καθώς είναι, δείχνουν μια σιγουριά ότι «θα τα καταφέρουμε πάλι».
του Niko Ago
http://enthemata.wordpress.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου