Αλβανία: Ανοιχτό το εκλογικό αποτέλεσμα

Κυβέρνηση και αντιπολίτευση δηλώνουν αμφότερες πεπεισμένες για την εκλογική τους νίκη. Κι όλα αυτά ενώ τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα αναμένεται να ανακοινωθούν σήμερα. Πριν ακόμη γίνουν γνωστά τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα για την έκβαση των κοινοβουλευτικών εκλογών στην Αλβανία, οι επικεφαλής των δύο αντίπαλων πολιτικών συμμαχιών εμφανίστηκαν πεπεισμένοι για την επικράτησή τους.

Ο πρώην δήμαρχος των Τιράνων κι επικεφαλής του συνασπισμού «Συμμαχία για μία Ευρωπαϊκή Αλβανία», Έντι Ράμα, ανακοίνωσε το βράδυ της Κυριακής ενώπιον υποστηρικτών του τη νίκη του σοσιαλιστικού του συνασπισμού. Το ίδιο έκανε όμως και ο συντηρητικός πρωθυπουργός, κι επικεφαλής του Δημοκρατικού Κόμματος της Αλβανίας, Σαλί Μπερίσα, οποίος εξέφρασε ενώπιον υποστηρικτών του την «πεποίθηση» για μία «μεγάλη νίκη» του κόμματός του. Κι ενώ οι πρώτες προγνώσεις είναι αντιφατικές, η ανακοίνωση των πρώτων επίσημων αποτελεσμάτων αναμένεται να γίνει εντός της ημέρας

Οι εκλογές επισκιάστηκαν από τη δολοφονική επίθεση εναντίον οπαδού του Σοσιαλιστικού Κόμματος και καταγγελιών για παρατυπίες. Ένας άνδρας, μέλος επιτροπής εκλογικού κέντρου στην πόλη Λατς της βόρειας Αλβανίας, έχασε τη ζωή του την Κυριακή από πυρά αγνώστων, ενώ τρία ακόμα άτομα -ανάμεσά τους και υποψήφιος του κυβερνώντος κόμματος- τραυματίστηκαν. Ο 53χρονος που έχασε τη ζωή του ανήκε στο Σοσιαλιστικό Κίνημα Ολοκλήρωσης της αντιπολίτευσης.

Περιστατικά βίας καταγράφονται όμως και σε πολλά άλλα εκλογικά τμήματα της χώρας. Το ηγετικό στέλεχος των αντιπολιτευόμενων Σοσιαλιστών Ιλίρ Μέτα κατήγγειλε ότι «ένοπλες ομάδες» τρομοκρατούν τους ψηφοφόρους σε εκλογικά τμήματα της βόρειας Αλβανίας για λογαριασμό της κυβέρνησης. Σύμφωνα με τον ίδιο, σε αρκετές περιπτώσεις αυτό γίνεται με την ανοχή της τοπικής αστυνομίας, η οποία δεν παρεμβαίνει.

Την ίδια ώρα ανεξάρτητοι παρατηρητές κάνουν λόγο για «μαζικές παρατυπίες». Σε ορισμένα εκλογικά κέντρα πολίτες ψήφιζαν χωρίς την επίδειξη ταυτότητας, άλλα άνοιξαν με μεγάλη καθυστέρηση ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μεμονωμένοι ψηφοφόροι ψήφιζαν για όλη την οικογένεια.

Οι δυο «μονομάχοι»

Βέβαιος για τη νίκη του ο Μπερίσα

Το εκλογικό σύστημα στην Αλβανία ευνοεί τα μεγάλα κόμματα, γι αυτό 62 από τα συνολικά 66 κόμματα που κατεβαίνουν στις εκλογές αποφάσισαν να συνασπιστούν σε μία από τις μεγάλες πολιτικές συμμαχίες: από τη μία πλευρά η «Συμμαχία για απασχόληση, ευημερία και ένταξη» που έχει σχηματιστεί γύρω από το Δημοκρατικό Κόμμα του πρωθυπουργού Σαλί Μπερίσα και από την άλλη πλευρά η «Συμμαχία για μία Ευρωπαϊκή Αλβανία» με βασικό άξονα το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Έντι Ράμα. 

Παρατηρητές υποστηρίζουν ότι ένα μικρό κόμμα θα μπορούσε να γίνει ο ρυθμιστής των μετεκλογικών εξελίξεων: πρόκειται για το Σοσιαλιστικό Κίνημα Ολοκλήρωσης (LSI) του πρώην υπουργού εξωτερικών Ιλίρ Μέτα, το οποίο μέχρι τον περασμένο Απρίλιο φαινόταν να στηρίζει το Δημοκρατικό Κόμμα, αλλά σήμερα τείνει προς το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Έντι Ράμα, με το οποίο ούτως ή άλλως έχει μεγαλύτερη ιδεολογική συγγένεια.

«Ελάχιστες ιδεολογικές διαφορές»

Ο Σαλί Μπερίσα θέλει να προσελκύσει επενδυτές με ενιαίο, χαμηλό φόρο για όλα τα εισοδήματα.

Κατά τον προεκλογικό αγώνα η «Συμμαχία για απασχόληση, ευημερία και ένταξη» έδινε ιδιαίτερη βαρύτητα στην ανάκαμψη της οικονομίας, ενώ η «Συμμαχία για μία Ευρωπαϊκή Αλβανία» είχε εστιάσει περισσότερο στον ευρωπαϊκό χαρακτήρα της Αλβανίας, υποσχόμενο παράλληλα καλύτερες υποδομές και λιγότερη διαφθορά. Ωστόσο οι ιδεολογικές διαφορές δεν είναι διακριτές. «Ο προεκλογικός αγώνας επικεντρώνεται λιγότερο σε ουσιώδη θέματα και περισσότερο στις αλληλοκατηγορίες περί διαφθοράς» τονίζει ο Φρανκ Χάντκε, διευθυντής του γραφείου του ιδρύματος Friedrich Ebert στα Τίρανα.

Εξαίρεση αποτελεί η οικονομική ατζέντα, που κυριαρχεί στον προεκλογικό αγώνα. «Το κυβερνών κόμμα θέλει να διατηρήσει το αποκαλούμενο flat tax, δηλαδή έναν ενιαίο φόρο για όλα τα εισοδήματα, θεωρώντας ότι έτσι προσελκύονται ξένοι επενδυτές, ενώ αντίθετα οι σοσιαλιστές ζητούν μία προοδευτικά αυξανόμενη φορολόγηση με τρεις κλίμακες» επισημαίνει ο Τόμας Σρέπελ από το πολιτικό ίδρυμα Konrad Adenauer. Σε προσωπικές αντιδικίες με τον αντίπαλο έχουν εμπλακεί τόσο ο Σαλί Μπερίσα, όσο και ο Έντι Ράμα. «Οι πολιτικές συζητήσεις εξαντλούνται σε ευφυολογήματα και προσωπικές επιθέσεις» δηλώνει ο Μουσταφά Νάνο, ειδικός σε θέματα μέσων ενημέρωσης.

Μειώνεται ο «παναλβανισμός»;

Λιγότερη διαφθορά υπόσχεται ο Έντι Ράμα.

Οι «παναλβανικές» εξάρσεις που κυριαρχούσαν στη χώρα από τον Νοέμβριο του 2012 με αφορμή τον εορτασμό των 100 χρόνων από την ανεξαρτητοποίηση της Αλβανίας φαίνεται να υποχωρούν στον προεκλογικό αγώνα. Ακόμα και οι αρχικές αναφορές του Σαλί Μπερίσα περί «ένωσης του αλβανικού έθνους» που είχαν ακουστεί στην αρχή του προεκλογικού αγώνα, εξαφανίστηκαν από τους τελευταίους λόγους του. «Το κόμμα μας επεδείκνυε πάντοτε ρεαλισμό και σέβεται τα υπάρχοντα σύνορα στα Βαλκάνια» τονίζουν πλέον οι ιθύνοντες του Δημοκρατικού Κόμματος, μετά από πιέσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ.

Ήδη από το 2012 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε να δοθεί το καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Αλβανία, αλλά μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Μεταξύ άλλων η νέα κυβέρνηση της χώρας θα κληθεί να προωθήσει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση και στη δικαιοσύνη, αλλά και να καταπολεμήσει τη διαφθορά, αν πραγματικά θέλει να ακολουθήσει τον δρόμο της ένταξης στην ΕΕ.

Auron Dodi / Γιάννης Παπαδημητρίου / afdp